Naikan alléén

Je kan als individu Naikan doen op verschillende manieren.  Hier volgen een paar voorbeelden:

Situatiegebonden Naikan

De meest “losse” vorm is wellicht “situatiegebonden Naikan”: er gebeurt iets (bijvoorbeeld iets wat mij normaal zou kunnen ergeren) en ik beslis om (in plaats van me te ergeren) de drie vragen toe te passen op de situatie. Wat ontvang ik in deze situatie, wat wordt me gegeven?
Wat investeer of geef ik in deze situatie, aan die persoon of personen?
Hoe maak ik het leven van mensen die met deze situatie te maken hebben moeilijker?

Wachtkamer-Naikan

Een ander voorbeeld is Naikan doen wanneer ik moet wachten: bij de dokter, in de winkel, op het perron, enzovoort.
Ik kan die tijd gebruiken om na te denken over de drie vragen betreffende een bepaalde persoon in een bepaalde periode in het verleden, of om na te denken over de drie vragen betreffende de persoon die mij hier en nu doet wachten, of over de situatie. 

Dagelijkse geplande Naikan

Er zijn mensen die dagelijks een bepaalde periode voor Naikan reserveren, zoals iemand die voor zichzelf een dagelijkse meditatietijd voorziet.  Men plant dan s‘ avonds (of 's morgens) een twintigtal minuten om Naikan te beoefenen. Het thema kan de uitwisselingen met een persoon zijn, of gewoon de gebeurtenissen van die dag.
Het is praktisch gezien goed om vooraf de lengte van de oefentijd te bepalen en zich daar aan te houden, want anders loopt het te lang uit, en dan blijft men het niet doen.

Sommige mensen vinden het een hulp als ze daarbij een schriftje of dagboek gebruiken om te noteren wat ze gevonden hebben.

Dagboek-Naikan of schrijf-Naikan

“Schrijf-Naikan” is Naikan beoefenen door gedurende een paar maanden de drie vragen dagelijks schriftelijk te beantwoorden. Men neemt dan elke dag wat tijd (10 à 20 min. is genoeg) voor de drie vragen, telkens over een bepaalde persoon in een bepaalde periode, en men noteert wat men vindt. Professor Ishii in Japan begeleidt op die manier studenten die dit gedurende twee maanden elke dag blijven doen, en waarbij ze beginnen met de moeder, dan de vader, dan weer de moeder, dan weer de vader. Zowel moeder als vader komen op die manier dus verschillende keren aan de beurt (een vier of vijftal keren over twee maanden). Bij elke “beurt” is de herinnering iets rijker en meer diepgaand. Het effect van deze vorm van Naikan groeit stilaan over deze twee maanden.

Deze vorm van Naikan kan je net zoals de “Situatie-Naikan” en de “Dagelijkse Naikan” op jezelf doen, zonder begeleiding.

Vijf-minuten Naikan

Dit kan je altijd doen. Wat heb ik de laatste vijf minuten gekregen, gegeven, bemoeilijkt?

Je kan dit als een mantra om de vijf minuten herhalen, je kan er een hele levenshouding op bouwen.

Naikan alléén, maar mét ondersteuning. Email Naikan.

Bij schrijf-Naikan zou je de inhoud van wat je neerschreef aan een begeleider kunnen toevertrouwen. De begeleider heeft dan de taak om er op toe te zien dat je bij de drie vragen blijft, bij telkens een bepaalde persoon, en beperkt tot een bepaalde periode. De begeleider heeft ook als opdracht om je aan te moedigen om Naikan te blijven beoefenen, ook als het vervelend of lastig wordt.
Deze vorm van Naikan is ook mogelijk per E-mail, en die vorm wordt in Japan als mogelijkheid geboden door de Rengein tempel in Kumamoto prefectuur.